Antyk

Strona główna » Matura cd » Ściągi z polskiego wypracowania z polskiego » Wypracowania z polskiego - spis »

Wypracowanie to zostało zamieszczone automatycznie poprzez przekonwertowanie plików DOC na TXT. Skutkiem czego niektóre wypracowania są zamieszczone w nieestetyczny sposób za co bardzo przepraszamy wiąże się to z brakiem tabel i formatowania tekstu w plikach txt jak to ma miejsce w oryginalnych plikach doc zamieszczonych na płycie. Zamieszczone wypracowanie jest jedynie elementem informacyjnym i potwierdzającym wielkość naszego zbioru.

Poniżej przedstawione jest jedynie początkowa część wypracowania
znajdującego się na matura cd.
Oczywiście nie przedstawiamy całości
w celu zabezpieczenia się przed kopiowaniem.

Antyk 17 Września Biblia, mitologia jako źródła kultury europejskiej

Cechy eposu homeryckiego na przykładzie Iliady i Odysei

Wojna Chocimska Potockiego PT Mickiewicza - eposy wzorowane na tekstach Homera

Tragedia antyczna na podstawie Antygony dramat antyczny, a dramat szekspirowski

Antyczna koncepcja tragizmu

Antyczna, a szekspirowska koncepcja losów człowieka

Zjawisko Horacjonizmu

Twórczość Horacego i motywy zawarte w jego utworach * filozofia pieśni (stoicyzm, epikureizm)

Motywy mitologiczne i biblijne inspiracją dla twórców współczesnych (Ikar, Dedal, Nike, Apollo i Marsjasz, Prometeusz, Syzyf, itp.)

Geneza i funkcjonowanie mitu arkadyjskiego

1. Biblia i mitologia jako źródła kultury europejskiej. Biblia jest jednym z ważnych źródeł kultury europejskiej, zarówno w sferze religijno-moralnej jak również w sferze inspiracji artystycznych. Biblia odegrała szczególną rolę w rozwoju piśmiennictwa staropolskiego. Średniowieczna Europa stanowiła wspólnotę kulturową, w której Biblia była niepodważalnym autorytetem jako zbiór pism sakralnych. Dla wyznawców judaizmu i licznych wyznań chrześcijańskich taką funkcję pełni nadal. Jest Świętą Księgą zawierającą prawdy o zbawieniu. Jest Ona także natchnieniem dla wielu myślicieli, artystów, pisarzy, inspiracją literatury, rzeźby, malarstwa i muzyki. Dla literatury stanowi niewyczerpalny skarbiec wzorów osobowych i postaw, fabuł, anegdot, wątków, motywów, symboliki, frazeologii i stylistyki. Wersety biblijne wchodzą do języka potocznego (Sodoma i Gomora, hiobowe wieści, trąby jerychońskie, owoc zakazany, zamienić się w słup soli, salomonowa mądrość, wdowi grosz). Utrwalona w powszechnej świadomości pamięć obrazów i wersetów biblijnych, powodują, że stanowią one wspólny repertuar środków wyrazu, które poprzez literaturę wchodzą do języka potocznego. Biblia jest dobrem powszechnym, kulturowym, dziedzictwem literatury europejskiej i światowej wszystkich czasów. * Pamiętniki Adama i Ewy - Mark Twain * Na wschód od Edenu - John Steinbeck * Józef i jego bracia - Tomasz Mann * Zmartwychwstanie - Tołstoj Rzeźby : * Dawid - M. Anioł * Mojżesz i niewolnicy - M. Anioł Freski - Kaplica Sykstyńska Drzeworyt Albrechta Czterej jeźdźcy Apokalipsy Muzyka : J.F. Haendel - Mesjasz , Seul , Juda Dzięki Biblii posiadamy : * Poczucie czasu i historii. * Dekalog i moralność. * Godność człowieka, wzorce osobowe. * Motywy biblijne w kulturze i sztuce. Antyk obok Biblii, to podstawowe źródło, z której wyrosła i na bazie której rozwija się cała cywilizacja (kultura, literatura, sztuka świata zachodniego). Sposoby nawiązań do kultury antycznej są różne, od odwołań do mitów, motywów, wątków, postaci literackich po osoby konkretne oraz kanony i założenia sztuki klasycznej (Renesans, Oświecenie). To właśnie z kultury grecko-rzymskiej pochodzą utrwalone już kanony piękna, fundamenty estetyki, filozofii, nauki, liryki, wreszcie demokracji i wolności człowieka. Mitologia jest inspiracją twórczą dla wielu pisarzy, poetów. Na tej płaszczyźnie stanowi niewyczerpalne źródło mitów i motywów. Jeżeli chodzi o postawy ludzkie czy wzorce osobowe to kultura grecka jest bardzo uboga : agonistyczna lub hedonistyczna. Bogowie i herosi greccy są nośnikami stałych i niezmiennych wartości moralnych : * bunt - Prometeusz * wierność Penelopy * tyrtejskie poświęcenie w walce * patriotyzm - Enean * heroizm - trojańscy chłopcy Postacie te są sprowadzone niestety do jednego wymiaru - są archetypami uczuć i postaw. Mitologiczne postacie żyją w nowej świadomości w takim wymiarze jaki wytworzyła literatura staropolska, europejska czy współczesna 2. Cechy eposu homeryckiego na przykładzie Iliady i Odysei Epos (inaczej epopeja) to główny gatunek epicki wykształtowany w starożytności, który później zastąpiła powieść. Epopeja jest rozbudowanym utworem wierszowanym przedstawiające dzieje mitycznych, legendarnych lub historycznych bohaterów na tle wydarzeń przełomowych dla danej społeczności narodowej. W epopei na plan pierwszy wysuwa się fabuła, narrator wszechwiedzący i obiektywny - ujawnia się w inwokacji, całość zaś ujawnia z epickim dystansem. Akcja utworu Iliada skupia się wokół jednego wątku, który zapowiedziany jest w pierwszych słowach inwokacji - gniew Achilla . Cechy niektórych poematów Homera świadczą o tym, że istniały pierwotnie jako opowieści czy pieśni w formie ustnej (np. stałe epitety szybkonogi Achilles czy gromowładny Dzeus powtarzają się jako sygnały początku i końca wypowiedzianej kwestii), później zaś, gdy Grecy znali już pismo powstały eposy (kompozycja całości i jednorodny temat). Epopeja antyczna w swych założeniach była utworem o budowie epizodycznej. Składała się z części, z których każda stanowiła odrębną jednostkę, część fabularną. Bohater epopei antycznej był kreowany na człowieka o charakterze ukształtowanym w sposób typowy dla okresu, środowiska w jakim żył, miał być tak wykreowany, aby był godny podziwu. W zakresie dotyczącym treści akcji epopei antycznej, toczyć się miała w okresie ważnych wydarzeń historycznych dla danego narodu. Na plan pierwszy wysuwa ,się fabuła, narrator - wszechwiedzący i obiektywny ujawnia się w inwokacji. Styl podniosły, dostosowany do heroicznych czynów bohaterów, obfituje w realistyczne opisy ważnych przedmiotów i sytuacji. Iliada była przeznaczona do głośnej recytacji - pisana heksametrem składającym się daktyli lub spondejów. Narrator przedstawia wydarzenia z epickim dystansem, nie komentuje ich, nie ocenia. Rozbudowane porównanie tworzące obrazy poetyckie i podnoszące nastrój (pojedynek Achillesa z Hektorem). Dokładność opisu, każda sytuacja opisywana kolejno (nie przedstawia czynności równoczesnych). Każdy gest, szczegół. Bohaterowie są herosami - półbogami, są wyidealizowani. Inwokacja skierowana do bogów. Występuje paralelizm akcji - dwa ciągi wydarzeń, działalność ludzi i działalność bogów (realistyczny i nadzmysłowy). O końcowym wyniku decyduje przeznaczenie (Mojra), któremu podlegają zarówno ludzie jak i bogowie - Mojra jest wyrazem niezmiennego porządku świata. Brak wyraźnej pomiędzy ludźmi i bogami. Bogowie nie przewyższają ludzi pod względem etycznym. Drobiazgowe tło polityczno-społeczne, ekonomiczne, historyczne. Cechy epopei: * występuje inwokacja * porównania homeryckie(czyli rozbudowane-jedna część porównania jest samoistnym obrazem poetyckim) * epitety złożone(przym+rzecz :gromowładny Zeus) * pozycja narratora(ukazuje zdarzenia z dystansem, nie ocenia, nie krytykuje) * dwie płaszczyzny zdarzeń(paralelizm-dwupłaszczyznowość-obok świata realistycznego występują wydarzenia fantastyczne, obok płaszczyzny boskiej występuje płaszczyzna ludzka, bogowie ingerują w świat ludzi) * idealizacja, heroizacja człowieka * obok bogów i ludzi występują herosi * sceny batalistyczne i bitewne * opisy pełnią funkcję retardacyjną; zatrzymują akcję * Homer stosuje zasadę mimetyzmu, ale jednocześnie ją narusza poprzez cudowność świata przedstawionego * Heksametr w Iliadzie * podział na 24 księgi * narrator wszystkowiedzący ILIADA Homer * posiada inwokację * treść utworu nie jest ściśle związana z tytułem * utwór o tematyce batalistycznej i bohaterskiej * główny bohater Achilles * porównania homeryckie * epitety złożone, zasada mimetyzmu * utwór niezwykle dojrzały artystycznie ODYSEJA Homer * występowanie inwokacji * bohaterem utworu jest Odyseusz * świat przedstawiony kształtują jego baśniowe przygody * treść utworu stanowią opowiadania o 10-letniej tułaczce po morzu Odyseusza * retrospekcje i narracja bohatera * utwór bardzo obszerny -12 000 wierszy * bogowie ingerują w świat ludzi 3. Wojna Chocimska Potockiego PT Mickiewicza - eposy wzorowane na tekstach Homera Wojna Chocimska Cechy epopeji : * kategoria narratora wszechwiedzącego * bohater zbiorowy * opisowość * sceny batalistyczne * paralelizm akcji - świat ludzi i świat bogów; mitologiczna motywacja działań boaterów * inwokacja * operowanie dwoma stylami : * uroczystym - wysokim * realistycznym - styl opisów * funkcja opisów * poznawcza * retardacyjna (opóźnieniowa) * narracja epicka - obiektywne przedstawienie rzeczywistosći Środki : * epitety * wyliczenia * porównania * porównania homeryckie * heksametr (wiersz bohaterski) Epos sarmacki wyłamuje się z norm gatunku. Autor sięga do przeszłościi, aby potomkom ukazać waleczność przodków, sarmacki heroizm. Interpretując historię dokonuje konfrontacji bohaterskiej przeszłości z teraźniejszością. W Wojnie chocimskiej dominuje warstwa bohaterska. Chodkiewicz został wykreowany na heroicznego wodza i rycerza - przedstawiciel starej szkoły rycerskiej. Wzór osobowy rycerza chrześcijańskiego - jego śmierć to przykład słuzby dla ojczyzny i wiary. Obok bohatera jednostkowego pojawia się bohater zbiorowy, któregio heroizm sławi Potocki zestawiając w dygresjach czyny prawdziwych rycezry z wodzami ich zniewieściałych potomków. Bohater celowo hipeerbolizowany - funkcje dydaktyczne. Wojna Chocimska ma dwudzielną strukturę narracyjną * opowieśc o wojnie * wzbudzane dygresje oczasach współczesnych Potocki w sferze narracji zbliza się do wierszowanych kronik historycznych. Historia góruje nad fikcją, zachowuje układ diariuszowy Pan Tadeusz jako epopeja narodowa Epopeja to obszerny utwór epicki, wierszowany, podniosły w formie i nastroju (bohaterski, legendarny, historyczny, ludowy), także powieść o tematyce historycznej lub narodowej. Cechy Pana Tadeusza : * tematyka narodowa; * rozbudowane opisy; * utwór zawiera wszystkie cechy epopei; * kompozycja oparta jest na schemacie kompozycyjnym powieści - wielowątkowość (wątek miłosny: Zosia i Tadeusz, Telimena i Hrabia; wątek walki narodowowyzwoleńczej: Jacek Soplica i jego dzieje; wątek obyczajowy: spór o zamek, zajazd), epicki świat przedstawiony, akcja, fabuła; * synkretyzm: powieść (kompozycja), sielanka (opis życia w Soplicowie), komedia (miłość Telimeny i Hrabiego), poemat heroikomiczny (zajazd), gawęda (opowiadania Gerwazego i Wojskiego), liryka (opisy przyrody), baśń (zakończenie: i ja tam byłem, miód i wino piłem ). 4. Tragedia antyczna na podstawie Antygony dramat antyczny, a dramat szekspirowski Początek tragedii greckiej sięga misteriów dionizyjskich (Wielkie Dionizje), podczas których ich uczestnicy, ubrani w koźle skóry, śpiewali pieśni obrzędowe ku czci Dionizosa (boga wina i plonów). Nazwa tragedia pochodzi od dwóch słów greckich: tragos - kozioł i ode - pieśń (tragedia = pieśń kozła). Z pieśni obrzędowych (pochwalnych) zrodziła się tragedia, której budowa oparła się na dialogu prowadzonym przez Koryfeusza (przewodnika - opowiadacza) z chórem. Pierwszego aktora wprowadził Tespis, drugiego - Ajschylos, trzeciego - Sofokles. Zespół aktorski ograniczał się do trzech osób. Aktorami mogli być tylko mężczyźni, grali więc też i role kobiece. W tragedii antycznej nie ma podziału na akty i sceny: * PROLOGOS - zapowiedź * PARADOS - wkroczenie chóru * EPEJSODIONY - akcja sceniczna z aktorami * STASIMONY - wystąpienia chóru * KOMMOS - lament bohatera * EKSODOS - opuszczenie sceny przez zbiór * ZASADA DECORUM - zasada jedności treści, formy, jednorodności stylistycznej, zgodności gatunku ze stylem, językiem bohatera * ZASADA TRZECH JEDNOŚCI : * MIEJSCA - akcja rozgrywa się w jednym miejscu * CZASU - akcja zamyka się w ciągu 12-24 godzin * AKCJI - jeden wątek * ZASADA TRZECH AKTORÓW - tylko trzech aktorów może naraz przebywać na scenie(brak scen zbiorowych) * KATHARSIS - oczyszczenie (wywołanie u odbiorcy uczuć, litości, współczucia) Katharsis według Arystotelesa, nie prowadziło do uszlachetnienia uczuć, ale wyzwolenia się z nich, doprowadzało do osiągnięcia stanu spokoju wewnętrznego. * MIMESIS - naśladownictwo. Sztuka ma odzwierciedlać rzeczywistość. * SCHEMAT AKCJI : * EKSPOZYCJA, rozwinięcie, * PUNKT KULMINACYJNY, katastrofa, * ROZWIĄZANIE AKCJI. ANTYGONA * nie ma podziału na akty i sceny * kompozycja * pieśni chóru (rola chóru : ocenia bohatera, głos doradczy bohatera, komentuje akcje, wyraża opinie ludu, wyraża prawdy uniwersalne) * tragizm postaci (konflikt między prawem boskim i ludzkim) * akcja według schematu * zasada trzech jedności * zasada decorum * zasada trzech aktorów * występuje zwiastun (strażnik) Konflikt pomiędzy królem - KREONEM, a ANTYGONĄ jest istotą tragedii i nosi nazwę konfliktu tragicznego. Polega na zderzeniu się przeciwstawnych, równorzędnych racji, pomiędzy którymi nie można dokonać wyboru i dlatego każde posunięcie bohatera prowadzi go do katastrofy, czyli klęski. Dla Kreona nadrzędnymi wartościami są rozum, ład społeczny i państwo. Dla Antygony natomiast, kierującej się wiarą i miłością, nadrzędne są przykazania duchowe. Konflikt Antygony z Kreonem jest to więc konflikt wartości i konieczności, bowiem bohaterowie bronią przeciwnych racji. Rozum zostaje przeciwstawiony miłości, prawo ludzkie - prawu boskiemu, interes zbiorowości (państwo) - obronie jednostki. Z tego względu, że racje obu stron są równorzędne, konflikt tragiczny jest nierozwiązalny, prowadzi nieuchronnie do klęski bohaterów. Antygona, za przeciwstawienie się rozkazowi króla, zostaje skazana na śmierć; Kreona, który jest winien śmierci trzech osób (Antygony, jej narzeczonego, a własnego syna - Hajmona i swojej żony), los skazuje na wyrzuty sumienia, które będą go dręczyły do końca życia. Tragizm jest wywołany szczególną konstrukcją losów bohaterów, którzy niezależnie od siły charakteru i szlachetnych intencji sprowadzają na siebie śmierć lub klęskę. Należy dodać, że o ich losie decydowało w tragedii greckiej fatum - przeznaczenie, ślepy los. Sympatia czytelnika (widza) jest po stronie Antygony, bo w jego odbiorze urasta ona do symbolu wielu uniwersalnych wartości, takich jak odwaga i przeciwstawianie się despotyzmowi oraz przemocy, wytrwałość i wierność swoim poglądom, niezależność, miłość do brata, poczucie więzi z tradycją i religią, szlachetność i spełnienie powinności siostrzanej i ludzkiej. Dramat Szekspirowski - Makbet : * zerwanie z zasadą trzech jedności * miejsca (pole, komnata zamkowa, pokoje w pałacu królewskim, Szkocja, Anglia) * czasu ( nie ma jednoznacznych oznaczeń w tekście, obejmuje okres od objęcia władzy przez Makbeta, jego panowanie i upadek). * akcji (obecność epizodów naświetlających nastroje społeczne) * zerwanie z zasadą decorum * sceny zbiorowe (tłum na scenie) * zerwanie z zasadą jedności estetycznej (sceny komiczne przeplatają się z tragicznymi) * brak retardacji * dwie konwencje świata przedstawionego - realistyczna i fantastyczna * dwojaka motywacja zdarzeń * nadprzyrodzona (żądza władzy zostaje obudzona przez czarownice) * psychologiczna * pejzaż nieobojętny (tragedia Makbeta rozgrywa się w typowej sceneri koszmaru - noc, burza) * w przeciwieństwie do tragedi antycznych nie działa fatum * bohaterów cechuje targizm, ale np. Makbet to jednocześnie zbrodniarz (tzw. Bohater - łotr) Popełniona zbrodnia powoduje, że Makbet staje się ofiarą własnych halucynacji (duch Banka widziany na uczcie), przywidzeń, które stają się przyczyną kolejnych zbrodni. Wydarzenia rozgrywają się często w nocy - porze strachu. 5. Antyczna koncepcja tragizmu TRAGIZM - kategoria estetyczna oznaczająca nierozwiązalny konflikt między dążeniami jednostki a siłami zewnętrznymi lub między różnymi dążeniami i skłonnościami tej samej jednostki zakończony klęską. Konflikt antyczny polega na istnieniu przeciwstawnych, równorzędnych racji, pomiędzy którymi nie sposób dokonać wyboru. Każde posunięcie bohatera zbliża go do katastrofy. Antygona - konflik...

>>>Kup "matura cd" !!!<<<