Strona główna » Matura cd » Ściągi z polskiego wypracowania z polskiego » Wypracowania z polskiego - spis  »  

>>>Kup "matura cd" !!!<<<

 

Wypracowanie to zostało zamieszczone automatycznie poprzez przekonwertowanie plików DOC na TXT. Skutkiem czego niektóre wypracowania są zamieszczone w nieestetyczny sposób za co bardzo przepraszamy wiąże się to z brakiem tabel i formatowania tekstu w plikach txt jak to ma miejsce w oryginalnych plikach doc zamieszczonych na płycie. Zamieszczone wypracowanie jest jedynie elementem informacyjnym i potwierdzającym wielkość naszego zbioru.

Poniżej przedstawione jest jedynie początkowa część wypracowania
znajdującego się na matura cd.
Oczywiście nie przedstawiamy całości
w celu zabezpieczenia się przed kopiowaniem.

Ś r e d n i o w i e c z e P y t a n i a 1. Cechy literatury średniowiecznej. 2. Przedstaw idea religijny i idea świecki popularyzowany w utworach średniowiecznych. 3. Dorobek piśmiennictwa polskiego średniowiecznego w Pol- sce (od pierwszego s owa do wyraźnego podzia u na teksty polskie, acińskie; świeckie i religijne). 4. Wyjaśnij poj cia: teocentryzm, scholastyka, asceza, ab- negacja, memento moris . 5. Bogurodzica jako zabytek ciekawy dla historyka litera- tury i j zykoznawcy (wzory, znaczenie, rodzaje archaizmów). 6. Jaki to typ utworów: paranetyczny (pieśń o Rolandzie), hagiograficzny (legenda o św. Aleksym). 7. Jakie gatunki wprowadzi a literatura średniowieczna ? 8. Wyjaśnij nazw epoki i podaj granice czasowe w Europie i w Polsce. O d p o w i e d z i Ad.1. Książka średniowieczna krąży a jako kodeks r kopiś- mienny, do którego można by o dopisywać na pozosta ych pustych ka- rtach inne teksty, i to w różnym czasie, nie zawsze oznaczonym. Jej spo eczny zasi g, z uwagi na jednoegzemplarzowość, by ograni- czony; zarazem koszt związany z nak adem pracy przy jej sporządza- niu by niezmiernie wysoki (np. równowartość kilku wsi). Dlaczego świat walczy o próżną chwa ? - zapytywano w średniowieczu. Wszakże sytuacja ówczesnych twórców, iż poj cie owej próżnej chwa y by o im raczej obce, jako, że dzie a swe tworzyli zazwyczaj anonimowo; nieliczne znane nam nazwiska, zw a- szcza późno średniowiecznych autorów, dowodzą raczej powszechności ukrywania si poza dzie em, nieujawniania swej podmiotowej obecno- ści. Poczucie godności twórcy, jego wyjątkowości i s awy, a na- wet nieśmiertelności, wykszta ci dopiero renesans. Średniowiecze natomiast ceni o chwa samego dzie a wartościowanego g ównie z punktu widzenia jego moralnej, religijnej, wychowawczej użyteczno- ści. Stąd też wynika brak ochrony praw autorskich. Średniowieczna praktyka twórcza nie tylko dopuszcza a, ale wr cz doradza a korzy- stanie z nie swoich dzie , wplatanie ich fragmentów do swoich utworów. Sk adanie (kompilacj ) porównywano do sk adania bukietu kwiatów, wznoszenia budowli z różnych cennych materia ów. W epoce średniowiecza tworzono w uniwersalnym j zyku Koś- cio a, acinie, oraz w dopiero formujących si j zykach narodo- wych, które mozolnie dopracowywa y si poziomu odpowiedniego do wyrażania rozmaitych, nieraz bardzo skomplikowanych treści. Formo- wanie si w asnego j zyka umacnia o poczucie tożsamości narodowej. Jednakże średniowieczna twórczość acińska mog a trafić poza gra- nice kraju. Średniowiecze wypracowa o dla swej twórczości pewne regu y pisarskie. Dotyczy y one zasad budowy wierszy, konstruowania dob- rej prozy. Pojawi y si nowe gatunki (oprócz starożytnych): miste- rium, dramat liturgiczny. Misterium - przeznaczone by o do wystawienia na scenie. Prezentowa o jakiś fragment historii biblijnej, konstruowane by y z myślą o ukazaniu akcji jako wielkiego dramatu chrześcijańskich dziejów ludzkości. Początek tego dramatu to upadek cz owieka, punkt kulminacyjny to odkupienie, a koniec - mający nadejść sąd ostateczny. Na scenie wszystkie elementy, które mia y wystąpić w późniejszych scenach by y od razu umieszczane i sta y obok siebie. Cz sto nast powa o mieszanie si scen poważnych z komicznymi, bo zak adano bosko-ludzką natur Chrystusa i pozwala o to na ścis e po ączenie ziemskości i świ tości. Dramaty liturgiczne - wystawiane w kościo ach w świ to wie- lkanocne; by y to wplecione w obrz d nabożeństwa sceny prezentują- ce przybycie trzech Marii do grobu już zmartwychsta ego Jezusa Moralitety - zadaniem ich by o skierowanie cz owieka na w aściwą drog ; pierwotnym bohaterem moralitetu by cz owiek (ktoś) usytuowany mi dzy niebem, a piek em, dokonujący odpowied- niej linii życia, toczący wewn trzną walk mi dzy si ami dobra i z a; walka wyrażana by a za pomocą alegorii, tj. uosobionych cnót i grzechów, a jej zakończenie wieńczone by o nagrodą (karą); Średniowieczna literatura s uży a wyraźnie określonym ce- lom. A N O N I M O W O Ś Ć , D W U J Ę Z Y C Z N O Ś Ć , M O R A L I Z O W A N I E , D Y D A K T Y Z M , A L E G O - R Y Z M (sk onność do obrazowego przedstawiania zjawisk i poj ć). Ad.2. Krzyż i miecz - to znaczące symbole idea ów średnio- wiecznego cz owieka: dwa, wspomniane już, ośrodki kszta tujące ku- ltur duchową epoki - kośció i dwór - eksponowa y różne wizje wa- rtości życia ludzkiego. Pierwszy, poprzez nadanie egzystencji cz owieka charakteru w pe ni duchowego i religijnego, zmierza ku idei ascezy, drugi - akceptując poj cie honoru jako najwyższego dobra ziemskiego - g osi zasad bezwzgl dnej wierności wobec Boga i Suwerena oraz postaw czynnej, zbrojnej obrony Wiary i W adcy, kszta towa idea y rycerskie. Idea świecki - p. postawa rycerza Rolanda Idea religijny - p. Tomizm, augustynizm Ad.3. Średniowieczne zabytki j zyka polskiego Chronologicznie pierwszym zabytkiem jest geograficzno-his- toryczny opis anonimowego autora, sporządzony w Bawarii i dlatego skrótowo nazwany Geografem Bawarskim. R kopis ten pochodzi z IX w. Zawiera nazwy plemion polskich. Drugi zabytek to najdawniejszy polski dokument, tzw. Dagome iudex, w którym Mieszko I oddawa państwo pod opiek papieża. Do- kument ten zosta sporządzony najprawdopodobniej ok. 990 r. Trzeci chronologicznie zabytek to Kronika merseburskiego biskupa Thietmara, zawierająca m. in. opis walk niemicko - pol- skich w latach 1000, 1010, 1015. Thietmar wymienia nazwy niektó- rych plemion polskich, grodów i rzek, wymienia także imi Boles a- wa Chrobrego. Kolejnym i o wiele obszerniejszym jest zabytek z XII wieku. Bulla gnieźnieńska pochodzi z 1136 roku i zosta a sporządzona w kancelarii papieskiej. R kopis zawiera rejestr dóbr arcybiskupa gnieźnińskiego zatwierdzonych przez papieża. W treść zosta o wple- cionych 410 wyrazów polskich, tzw. nazw miejscowych i osobowych. Ksi ga henrykowska zawiera dzieje klasztoru cystersów, a także wśród zapisków z 1270 r. znajduje si pierwsze polskie zda- nie po polsku: daj, ać ja pobrusz , a ty poczywaj (daj, niech ja pomiel , a ty odpoczywaj). Teraz można już wyróżnić kolejne dzie a poezji i prozy: P o e z j a . Najstarszym drukowanym polskim tekstem poety- ckim jest Bogurodzica (otwiera Statut polski z 1506 roku Jana Łaskiego). Czas jej powstania do dziś budzi żywe dyskusje badaczy; jak pozwalają sądzić najnowsze ustalenia j zykoznawcze, narodziny tekstu związane są z początkami panowania W adys awa Jagie y, a wi c z wiekiem XIV. Z kr giem kultury kościelnej związane są także wiersze o śmierci Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią (XV wiek) napisana zosta a w typowym dla średniowiecza gatunku dialogu. W utworze tym uwidacznia si proces przechodzenia od wiersza asylabicznego, nie liczącego si z rachunkiem sylab w wersie, do sylabizmu wzgl dne- go, który wprowadza zdecydowaną przewag określonego rozmiaru zg oskowego wersów. Rytmika zostaje wzbogacona poprzez wprowadze- nie nie tylko rymów parzystych (aa, bb), lecz także ogarniających szereg sąsiadujących wersów. Literacką wartość Rozmowy ... pog bia naturalistyczne przedstawienie Śmierci oraz realistyczno-satyryczne obrazki z ży- cia różnych stanów i zawodów: duchowieństwa, zakonników, s dziów, kupców. Z problematyką śmierci związana jest także Skarga umiera- jącego (powsta a wkrótce po 1424 roku). Utwór ten jako pierwszy w literaturze polskiej, posiada gatunkowe cechy testamentu poetyc- kiego. Liryczne wyznanie umierającego dające świadectwo znikomości dóbr doczesnych skierowane jest do tych, którzy pozostają - do ży- wych. Ważne wydaje si również egzystencjalne t o utowru: poczucie samotności cz owieka, dramatyzm życia ludzkiego, nieuchronność śmierci. Motywy ascezy dominują w Legendzie o świ tym Aleksym (druga po owa XV w.). O artystycznych walorach utworu decyduje mi dzy innymi jego epicki charakter z wyraziście naznaczonym nar- ratorem. Pe ne niezwyk ości życie bohatera s uży budującemu opo- wiadaniu o osiągni ciu świ tości na drodze umartwień i rezygnacji z uroków materialnego świata. Do zabytków j zyka polskiego inspi- rowanych kulturą świecką należy wiersz S oty O zachowaniu si przy stole (po owa XV w.) oraz Satyra na leniwych ch opów (II po owa XV w.). Utwór satyryczny posiada istotne znaczenie dla roz- woju wiersza polskiego: reprezentuje bowiem w pe ni już wykrysta- lizowaną form sylabizmu wzgl dnego, (wersy ośmiozg oskowe z od- st pstwami dziewi ciozg oskowymi). Treścią Satyry na leniwych ch opów , pisanej z pozycji szlacheckiej, staje si satyryczne przedstawienie pozorowania przez ch opów pracy pańszczyźnianej. Utwór wykorzystuje poetyk kontrastu: prostota, szczerość, prawość wyglądu ch opskiego k óci si z ob udnością i fa szywośią jego na- tury. P r o z a . Zabytki polskiej prozy średniowiecznej związane są z kulturą religijną i wynikają na ogó z inspiracji biblijnych, z ch ci przyswojenia piśmiennictwu polskiemu fragmentów Starego i Nowego Testamentu. Taki cel posiadają Psa terz floriański (prze- om XIV/XV wieku); t umaczenia Ksi gi psalmów - kanonicznych te- kstów Starego Testamentu oraz Biblia królowej Zofii (przeznaczo- na dla ostatniej żony W adys awa Jagie y); t umaczenia różnych ksiąg Starego Testamentu. Do najstarszych zabytków prozy należą także teksty kazań kościelnych: Kazania świ tokrzyskie (prze om XIII/XIV w.) oraz Kazania gnieźnieńskie (XV w.). Polskie średniowiecze, podobnie jak ca a kultura europejska w tym czasie jest dwuj zyczne. Obok pierwszych prób w j żyku oj- czystym, rozwija si także piśmiennictwo (zw aszcza proza) acińs- kie. Na czo o wysun y si dzie a historyczne i polityczne. Począ- tki państwa piastowskiego opisa Gall Anonim. Z dworem Kazimierza Sprawiedliwego z kolei związany by Wincenty Kad ubek (dzie o swe pisa na początku XIII wieku). Jego kronika rezygnując z rzeczowe- go uj cia historii na rzecz traktatu moralnego. Kad ubek realizuje znane w śreniowieczu zalecenie Cycerona, że minion...

 

>>>Kup "matura cd" !!!<<<